10 dingen die je al wilde weten over vliegtuigen
Heb je echt een keer helemaal niets te doen of verlies je tijdens een pubquiz altijd tijdens de vliegtuig-vragen-ronde? Check dan onderstaande vragen en antwoorden over vliegtuigen. Voor de duidelijkheid: we hebben het hier over ‘Schiphol-vliegtuigen’, dus NIET over kleine sportvliegtuigen.
1. Hebben vliegtuigen ruitenwissers?
Ja! Die kunnen echter alleen gebruikt worden tijdens start en landing. Als een vliegtuig op kruissnelheid vliegt, zitten de ruitenwissers ‘vast’ en dat is maar goed ook want bij een snelheid van 800 km/h worden de ruitenwissers letterlijk van het vliegtuig afgetrokken door de wind.
2. Heef een vliegtuig een claxon?
Niet zoals wij hem kennen in het autoverkeer. Een vliegtuig heeft wel een soort van alarm, vergelijk het met een alarm van een scooter. Piloten gebruiken deze ‘claxon’ niet om ander verkeer te waarschuwen, want de andere piloot zal dit in zijn cockpit toch nooit horen.
De ‘claxon’ dient vooral om het grondpersoneel een signaal of waarschuwing te geven als de passagiersbrug al verwijdert is. Met dit signaal geeft de piloot aan dat hij zijn motoren wil gaan starten of dat er iets mis is met de communicatie met de verkeersleiding.
3. Waarom praat de verkeersleiding altijd in het Engels en zo onverstaanbaar met piloten?
Men gebruikt Engels omdat dit de meest gangbare taal is in de wereld. Zo is er één standaard en is er geen mogelijkheid voor spraakverwarring met alle (fatale) gevolgen van dien. Al willen in vooral Rusland, Spanje en Frankrijk piloten uit die landen ook nog wel eens proberen in hun eigen taal communiceren met hun eigen luchtverkeersleiding. Vaak wordt men dan direct gecorrigeerd door collega-piloten van andere vliegtuigen, en spreekt men direct weer Engels.
Verder gebruikt men in de verkeersleiding vooral veel afkortingen en standaard termen. Je kan je voorstellen dat de toren op Schiphol geen tijd heeft om alle afkortingen volledig uit te spreken als er 20 vliegtuigen in de omtrek zijn die willen landen.
Daarnaast gebruikt men veel standaardtermen. Zo zal je in theorie niemand het woord ‘OK’ gebruiken, maar altijd ‘Roger’. Met Roger geef je aan dat je de instructie hebt begrepen en dat je deze zal opvolgen. ‘OK’ kan voor verwarring zorgen, hierdoor zijn er in het verleden dodelijke ongelukken gebeurd in de luchtvaart. Ook het cijfer 9, wordt uitgesproken met een extra letter R in het Engels. Dus geen ‘nine’, maar ‘niner’.
Ook de benaming van landingsbanen heeft een standaard. Zo zijn landingsbanen genoemd naar de koers die ze aanwijzen op een kompas. De Polderbaan van Schiphol heet 18R-36L. Als je vanuit het Zuiden komt dan koers je af op 180 graden, kom je vanuit het Noorden dan gebruik je 360 graden op je kompas. Maar, de Zwanenburgbaan en de Aalsmeerbaan op Schiphol liggen op precies dezelfde koers. Daarom voegt men nog een letter toe, vandaar 18R = Runway 180 graden Right (of Runway 360 graden Left). De Zwanenbrugbaan heeft de letters C van ‘Center’: 18C-36C. De Aalsmeerbaan heeft net weer de letters andersom: 18L-36R.
Overigens klinkt het heel moeilijk, maar in feite gebruikt een verkeersleider in de toren de hele dag door maar een paar instructies die hij voor elk vliegtuig moet herhalen.
4. Hoe navigeren vliegtuigen?
Vroeger op sterren, net als schepen. Daarom hebben oudere vliegtuigen (gebouwd voor 1960) ook nog een soort ‘dakraam’ boven de cockpitramen, zodat de piloten letterlijk ‘sterren konden schieten’ om te kunnen navigeren.
Tegenwoordig gaat het met radiosignalen die de computers in de vliegtuigen ontvangen van de luchtverkeersleidings-bakens. Deze bakens staan op de grond en op knooppunten waar luchtsnelwegen lopen en/of bij elkaar komen. De meest bekende bakens in Nederland zijn Spykerboor (ongeveer ter hoogte van Purmerend), Pampus (ter hoogte van het eiland Pampus in het Ijmeer), en Rekken (bij het gelijknamige plaatsje in de achterhoek)
In de Verenigde Staten navigeren veel sportvliegtuigen al op GPS en dat verwacht men binnen ongeveer 10 jaar ook voor de ‘grote luchtvaart’ te kunnen gaan gebruiken.
5. Gaan er ook lijken mee in een vliegtuig?
Ja! Als jij met je slippers lekker naar Curacao gaat, dan kan het goed mogelijk zijn dat in het vrachtruim onder jou een lijkkist staat. Lijkkisten gaan altijd in het vrachtruim van vliegtuigen. Dit zijn gewone kisten zoals je die kent van een begrafenis of crematie, met het verschil dat in die houten kist weer een zinken kist zit waarin de persoon opgeborgen ligt.
Dit doet men omdat er door de luchtdrukverschillen lichaamssappen kunnen ontsnappen uit de persoon. Als die door de houten kist (of de naden van de kist) naar buiten komt en dit komt dan weer op de bedrading van het vliegtuig, dan kan er kortsluiting ontstaan. Daarnaast is op deze manier de kist ook luchtdicht.
Op Schiphol en in veel Westerse landen is er een mortuarium op de luchthaven, maar in de jungle van Indonesië of in de woestijn van Afrika niet natuurlijk. Als zo’n kist dan een paar uur op het platform staat in de hete zon is dat niet bevorderlijk voor de lucht rondom zo’n kist.
6. Ontlasting gaat via een riool naar buiten en wordt gedumpt in de lucht.
Nee! Alle ontlasting wordt opgevangen in een tank en deze tank wordt via een ‘uitlaat’ leeggezogen door een speciale vliegtuig-wc-tankwagen. Als jij een ‘grote bah’ gedaan hebt en je trekt door, dan valt je bruine vriend dus niet vanaf 10 kilometer hoogte naar beneden.
7. Kan je de deur openmaken in de lucht?
Nee! Je kunt het proberen, maar het lukt je nooit. Tenzij je de Hulk bent, dan weer wel natuurlijk :). Vliegtuigdeuren ‘swingen’ eerst een paar centimeter naar binnen en klappen dan pas ‘open’ naar buiten.
In vliegtuigen is de druk binnenin het vliegtuig hoger dan aan de buitenkant. Dat is maar goed ook, want anders zou je nooit kunnen ademen. Door deze hogere binnendruk, drukt alles ‘naar buiten’. Dus ook de deur! Als de vliegtuigdeur alléén naar buiten zou openen, dan zou het inderdaad wél gevaarlijk zijn. Maar de deur opent dus EERST naar binnen open en daarna pas naar buiten.
Overigens zal je wel in de boeien geslagen worden als je op 10 kilometer hoogte dit gaat proberen, maar dat heeft meer te maken met de angst en paniek die jouw actie zal genereren in de cabine dan met de directe vliegveiligheid.
8. Kan een vliegtuig steigeren?
Ja! Maar niet zoals je dat kent van een motor of fiets. Een vliegtuig kan niet teveel gas geven zeg maar en dan steigeren. Een vliegtuig kan echter wél steigeren doordat het verkeerd beladen is, waardoor de staart op de grond komt bijvoorbeeld.
9. Er vallen mensen uit vliegtuigen
Niet de mensen die in de cabine zitten in elk geval. Helaas valt er elk jaar (in Nederland) wel iemand uit het vliegtuig. Dit zijn echter vaak mensen uit arme landen (vaak Afrikaanse landen) die bij vertrek in het landingsgestel zijn gaan zitten. Alleen na ongeveer vijf minuten vliegen is de lucht zo ijl dat men niet meer kan ademen en is het zo koud dat men doodvriest.
Als zo’n vliegtuig dus na een X aantal uur vliegen gaat landen en zijn landingsgestel weer openklapt, valt deze persoon tussen de wielen vandaan en valt dan helaas uit het vliegtuig. Meestal worden deze mensen pas een paar weken later gevonden door boeren die hun land dan gaan verbouwen. Zover bekend is er in West-Europa nog nooit zo’n een voorval geweest waarbij de persoon midden in een woonwijk terecht kwam of op straat.
10. Kan een vliegtuigvleugel afbreken?
Ja! Maar……dit is alleen in zeer, zeer, zeer extreme en uitzonderlijke gevallen gebeurd. De laatste keer was dit in 1981, toevallig in Nederland, in het Brabantse plaatsje Moerdijk. Een Fokker F-27 van NLM Cityhopper (de voorloper van KLM Cityhopper) stortte daar neer nadat het in één van de zwaarste tornado’s vloog die Europa ooit heeft gekend. Er kwamen hier 9 G-krachten vrij, waardoor de vleugel afbrak.
Zoveel G-krachten is extreem veel. Zelfs gevechtsvliegtuigen zouden niet eens aankunnen, zo extreem was dit voorval. Tegenwoordig (de laatste 30 jaar) zijn vliegtuigen sterker maar ook flexibeler gemaakt waardoor ze steeds meer aankunnen. Een vleugeltip van een Jumbojet kan maar liefst 9 meter (!) buigen voordat deze breekt. Maar belangrijker: tegenwoordig hebben vliegtuigen en verkeersleiders een weerradar waardoor ze deze tornado’s kunnen ontwijken. Dat had men in 1981 namelijk niet, waardoor de Fokker dus ook niet wist dat het een tornado in vloog.
Goedkope vliegtickets al v.a. € 19 per persoon!
Goedkope KLM tickets door heel Europa al v.a. € 99 p.p.
Foto’s: Flickr.com under Creative Commons license