Waarom is de ene vliegtuigstoel duurder dan de andere?
Iedereen heeft het weleens meegemaakt in het vliegtuig; De buurman in de vliegtuigstoel naast je heeft ongeveer de helft voor het ticket betaald dan dat jij voor dat zelfde ticket betaalde.
Maar hoe kan het zijn dat dezelfde stoel in hetzelfde vliegtuig zoveel duurder is? Het flauwe antwoord is: omdat de luchtvaartmaatschappij weet dat jij op die stoel zit en daarom maken ze het duurder!
Maar dat is natuurlijk niet helemaal waar. In dit artikel leggen we uit waar die verschillen in ticketprijzen vandaan komen.
Business Class en Economy Class
Allereerst is er natuurlijk het verschil in comfort, dat begrijpt men nog wel. Voor een luxere stoel, flexibele wijzigingsvoorwaarden en voorrang bij het inchecken moet je meer betalen. Dat zijn meestal de business class tickets. De laatste jaren heb je binnen de economy class trouwens ook nog weer een tussenklasse. De zogenaamde ‘comfort class’ of ‘premium economy class’, maar ook hier krijg je voor iets meer geld, iets meer comfort.
Tariefverschillen in Economy Class
Maar de hamvraag blijft natuurlijk waarom er zoveel verschil in prijs zit in één en dezelfde klasse? Grofweg heeft dat met drie factoren te maken:
1. Vraag en aanbod
2. Prijsmanipulatie door de luchtvaartmaatschappij
3. Prijsdiscriminatie door de luchtvaartmaatschappij
1. Vraag en aanbod
Luchtvaartmaatschappijen hebben werkelijk briljante software om vraag en aanbod in te schatten en daar dus ook de prijs op aan te passen. Dit noemt men ‘yield management’. In normaal Nederlands; het beheren van de maximaal mogelijke opbrengst per stoel.
Alle luchtvaartmaatschappijen doen dit, waarbij Ryanair de meest extreme is op dit gebied. Zij sturen letterlijk het tarief op de cent nauwkeurig. Dat moet ook wel, Ryanair vervoert per jaar ongeveer 80 miljoen passagiers. 1 eurocent meer of minder inkomsten per passagier is een verschil van € 800.000 op jaarbasis. Maar ook KLM, Transavia en Easyjet zijn bedreven in dit zogenaamde ‘yield management’.
Hoe werkt yield management precies?
Heel simpel gezegd heeft het allemaal te maken met vraag en aanbod. In een vliegtuig zijn maar een X aantal stoelen, dus hoe meer vraag naar een bepaalde vlucht, hoe hoger de prijzen. Het aanbod (het aantal stoelen) blijft immers gelijk. Om dat beter te begrijpen moet je kijken naar het onderstaande seatplan van een Boeing 737-800. We hebben dit vliegtuigtype even als voorbeeld genomen omdat vooral Ryanair en Transavia met dit type vliegt en dat men daarom dus het vliegtuig zou kunnen herkennen.
Het vliegtuigtype hieronder heeft géén business class, en is dus volledig economy class. De 189 stoelen in het vliegtuig zijn allemaal exact hetzelfde, al heb je op de nooduitgang en op de eerste rij natuurlijk meer beenruimte. Maar laten we zo simpel mogelijk houden, het wordt namelijk later nog complex genoeg 😉
De luchtvaartmaatschappij ‘Airline X’ heeft het vliegtuig ingedeeld in onzichtbare blokken met verschillende tarieven. Dit worden zogenaamde tariefklassen genoemd. Deze tariefklassen hebben een letter. Bijvoorbeeld de goedkoopste tariefklasse is V en de duurste is Z.
Voorbeeldvlucht 1 Amsterdam-Barcelona (linker plaatje)
Vluchtnummer XXX001 vertrek op dinsdagochtend 01AUG om 10:00 uur van Amsterdam naar Barcelona. Het is nu 01APR, vier maanden voor vertrek dus. In principe werkt het zo; wie het eerst komt, wie het eerst maalt. De eerste 18 stoelen gaan weg voor het allerlaagste tarief (het V-tarief of de V-klasse). Zijn de stoelen in deze tariefklasse uitverkocht dan gaan de stoelen uit het eerst volgende blok in de verkoop (de T-klasse) en dat gaat zo door totdat het vliegtuig vol zit. In theorie heeft de persoon die het laatste een ticket boekt op deze vlucht het duurste ticket van de Z-klasse.
Voorbeeldvlucht 2 Amsterdam-Barcelona (rechter plaatje)
Vluchtnummer XXX001 vertrek op vrijdagochtend 04AUG om 10:00 uur van Amsterdam naar Barcelona. Het is nu 04APR, vier maanden voor vertrek dus. In theorie zou het natuurlijk precies zo moeten gaan zoals bij voorbeeldvlucht 1, ware het niet dat dit een vlucht is op vrijdagochtend. Bij veel luchtvaartmaatschappijen zijn de vrijdagvluchten een feest van inkomsten.
Zakenreizigers en mensen die doordeweeks in het buitenland werken, willen graag voor het weekend thuis zijn en nemen dus op vrijdag de vlucht terug naar huis. Aan de andere kant zijn er mensen die een weekendje weg willen, en die willen óók op vrijdag weg (en vervolgens op zondag weer terug). Dit weten luchtvaartmaatschappijen natuurlijk ook en daarom verhogen ze het basistarief voor dit soort vluchten. In onderstaand voorbeeld is het basistarief van €19 verhoogd naar € 59.
2. Prijsmanipulatie door de luchtvaartmaatschappij
Als woordvoerders van luchtvaartmaatschappijen bovengenoemd voorbeeld voorgelegd krijgen, dan zeggen ze altijd dat dit te maken heeft met vraag en aanbod. Dat is natuurlijk niet waar. Er is weliswaar meer vraag, maar dit vliegtuig zou alleen maar sneller uitverkocht zijn. Je kan als luchtvaartmaatschappij gewoon het basistarief van € 19 blijven hanteren. Maar waarom zou je dat doen als mensen toch wel extra betalen? Precies, dan manipuleer je gewoon de prijzen.
Dit is niet alleen van toepassing op weekendvluchten, maar ook op vluchten naar bestemmingen waar iets speciaals aan de hand is. Een festival of een congres bijvoorbeeld.
Ook seizoenen hebben invloed op de ticketprijs. Tickets naar Ijsland zijn in de winter goedkoper dan in de zomer. Niemand wil er in de winter heen dus is het moeilijker om die vluchten vol te krijgen. Of wat te denken van de ‘closing weekends’ op Ibiza? Luchtvaartmaatschappijen weten precies wanneer die weekenden zijn en dus manipuleren ze de prijzen in hun voordeel.
Ook als men gewoon veel zoekt naar een bepaalde vlucht dan verhogen luchtvaartmaatschappijen de prijzen. Er gaan geruchten dat luchtvaartmaatschappijen aan IP-tracking doen. Kom jij in één week tijd drie keer op de site van ‘Airline X’ zoeken naar dezelfde vlucht, dan zou het systeem alleen voor jou een iets hoger tarief tonen. Het idee hier achter is dat jij snel zal boeken, want “als ik nog langer wacht, zal het nog duurder worden”. Laten we duidelijk zijn; bewijs is hier nog nooit over geleverd maar de geruchten worden wel steeds sterker.
Wat wel klopt is het feit dat prijzen verhoogd worden als er ineens veel zoekacties worden gedaan naar een bepaalde vlucht. Bijvoorbeeld: FC Barcelona wint de groepsfase van de Champions League en over 30 dagen spelen zij de kraker tegen Bayern Munchen. Dit kan een luchtvaartmaatschappij niet weken van te voren weten. Maar doordat ineens veel voetbalsupporters in dezelfde week allemaal naar de zelfde vlucht zoeken krijgt het ‘yield management systeem’ van de luchtvaartmaatschappij wel een signaal en past men het basistarief snel naar boven aan. De voetbalsupporters zien ineens dat de prijs stijgt en gaan dus snel boeken, want als ze nog langer wachten kan de prijs nog wel eens hoger worden, zo is het idee.
3. Prijsdiscriminatie door de luchtvaartmaatschappij
Ook prijsdiscriminatie speelt een grote rol bij het bepalen van een tarief. Een zakenreiziger die doordeweeks wil vliegen zal altijd meer betalen dan iemand die een zaterdag -op zondag overnachting in zijn ticket heeft zitten. Zakenreizigers willen in het weekend namelijk graag bij hun gezin thuis zijn en willen dus donderdagochtend ergens heen vliegen en vrijdagavond weer terug. Het systeem van de luchtvaartmaatschappij ziet dit en slaat de goedkoopste tarieven over en laat direct het K-tarief zijn bijvoorbeeld. De zakenreiziger koopt immers toch wel, want het bedrijf betaalt het ticket.
Of wat te denken van vliegen met een overstap? Amsterdam-Kaapstad met de KLM kost bijvoorbeeld € 899 voor een retourtje. Maar vertrek je vanaf Düsseldorf met de KLM (!) naar Amsterdam, je stapt hier over op exact hetzelfde vliegtuig naar Kaapstad, dan betaal je nog maar € 599. Extra vliegen, maar € 300 minder betalen! Nederlanders worden dus op prijs gediscrimineerd ten opzichte van Duitsers.
De KLM zegt dan dat dit te maken heeft met het feit dat Duitsers anders met Lufthansa naar Kaapstad zouden vliegen. Maar het is volgens ons juist net andersom. Omdat de Nederlanders teveel betalen, kunnen ze de Duitsers juist goedkopere tickets aanbieden.
Je kan hier zelf als Nederlander ook van profiteren natuurlijk, maar dan MOET je wel vanaf Düsseldorf vertrekken. Een ticket boeken vanaf Düsseldorf, maar vervolgens pas in Amsterdam aan boord gaan mag volgens de ticketvoorwaarden niet. En dus moet je óf bijbetalen in Amsterdam óf als je weigert dan blijf je gewoon staan in Amsterdam. Let hier dus goed op! Ook als je denkt slim te zijn en met de trein vanaf Antwerpen via Amsterdam een ticket boekt om zo goedkoper uit te zijn, dien je ook op te letten. Je moet namelijk bij de check-in op Schiphol een treinkaartje te overleggen wat in Antwerpen gestempeld is. En deze stempel wordt elke dag gewijzigd natuurlijk, anders zou je als KLM-klant zomaar kunnen profiteren van goedkope tarieven en dat wil de luchtvaartmaatschappij niet.
Monopoliepositie van de luchtvaartmaatschappij
Dan is er naast bovenstaande redenen ook nog het feit dat er een monopoliepositie kan zijn van een bepaalde luchtvaartmaatschappij op een bepaalde route. Of dat er illegaal prijsafspraken worden gemaakt bijvoorbeeld.
Zo kost een ticket tussen Amsterdam en Paramaribo bijna altijd meer dan een ticket Amsterdam-Bangkok. Terwijl het net zover vliegen is. Hier speelt concurrentie een rol. Er gaan al jaren geruchten dat KLM illegaal prijsafspraken zou maken met Surinam Airways op de route tussen Amsterdam en Paramaribo, maar bewijs hiervoor ontbreekt. Hierdoor blijven de prijzen kunstmatig hoog.
Terwijl op de route Amsterdam-Bangkok er veel meer concurrentie is en hier kan KLM wel een hoog tarief vragen maar dan verliest men klanten aan bijvoorbeeld Emirates of Turkish Airlines, en dat wil de KLM natuurlijk niet.
Goedkope vliegtickets al v.a. € 19 per persoon!
Goedkope KLM tickets door heel Europa al v.a. € 99 p.p.
Foto’s: Flickr.com
Copyright en credits: De twee seatplans met bijbehorende prijzen zijn door iedereen vrij te gebruiken mits er geen wijzigingen aan worden gebracht + een toevoeging van een ‘dofollow’ link naar onze site.